Volgens Betty Meyboom (84) is het belangrijk dat ouderen nadenken over hun levenseinde en hun wensen met hun naasten en huisarts bespreken. Ze schreef het boek ‘Uitburgeren’, met daarin een checklist voor mensen om na te gaan of zij en hun naasten zijn voorbereid op het levenseinde. Daarnaast geeft de emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde, los van haar boek, nog een aantal tips hoe je vitaal en zinvol oud kunt worden.

Nadenken over levenseinde
Meyboom geeft een aantal voorbeelden: een vakantieplan, een dagje weg met de kleinkinderen of naar een concert. “Het zijn momenten waar je naartoe kunt leven, redenen om uit je bed te komen, momenten die je leven zinvol maken.” Dat kan voor iedereen iets anders zijn, benadrukt ze. “Sommigen willen, zolang ze het kunnen, iets voor anderen betekenen.” 

Meyboom heeft nog een laatste advies om vitaal en zinvol oud worden en het levenseinde aan elkaar te koppelen: “Denk één keer per jaar na over je levenseinde, op de dag na je verjaardag. Vraag jezelf af of je nog iets moet regelen of herzien. Dan hoef je er de rest van het jaar niet aan te denken en heb je meer ruimte om vitaal en zinvol oud te worden.’

 Het boekje ‘Uitburgeren’ is hier te bestellen. Voor 10 euro wordt het per post toegestuurd.

Fit en vitaal
Maar Meyboom wil het niet alleen over het levenseinde hebben. Minstens zo belangrijk is de fase ervoor, en hoe je zo vitaal en zinvol mogelijk oud wordt. “Doe wat je kan en wil”, zegt ze, “maar durf je eisen ook bij te stellen naarmate je ouder wordt.” Zelf omschrijft ze het zo: oud worden is leren leven met je beperkingen en gebruik maken van hulpmiddelen. Of het nu gaat om een rollator, gehoorapparaat of een bril. “Daardoor kun je makkelijker in beweging blijven en deelnemen aan het leven.” 

Bridge zinvol
Ze noemt bridge om meerdere redenen een zinvolle hobby voor ouderen. Als je bij een bridgeclub afspreekt, moet je er naartoe. Dat kan wellicht fietsend of lopend, waardoor je in beweging blijft. Daarnaast train je je hersens en onderhoud je sociale contacten. Ook ga je mogelijke eenzaamheid tegen. “Eenzaamheid is een groot probleem en niet gezond’, aldus Meyboom. 

Van haar vader kreeg ze een belangrijke les mee, die ze vandaag de dag heeft omgedoopt tot haar motto: als je geen plannen en wensen meer hebt, ben je echt te oud. “Daarom is het goed om plannen op korte én lange termijn te maken. Iedereen heeft wel een plan voor morgen, maar denk ook iets verder vooruit.”

Elke keer als Betty Meyboom in haar rol als voorzitter van het Nationaal Programma Ouderenzorg een lezing gaf over vitaal en zinvol ouder worden, viel haar iets op. Ze kreeg de meest uiteenlopende vragen op zich afgevuurd, maar er kwamen nooit vragen in het openbaar over een specifiek onderwerp: het levenseinde. 

Pas tijdens de pauze kwamen de mensen uit de zaal naar haar toe om meer te weten te komen over het levenseinde. “Blijkbaar is het nog een taboe”, zegt Meyboom. “Hoe dat komt? Ik denk dat er een groep is die denkt: als ik erover praat, komt het snel dichterbij.” 

Voorlichtingsboek
Het was voor Meyboom, die samen met haar man als huisarts werkte in Noorwegen en Friesland, en in 1990 benoemd werd tot hoogleraar huisartsgeneeskunde, de reden om in de coronaperiode het boek ‘Uitburgeren’ te schrijven. Daarin staat beschreven wat iedereen kan weten en regelen omtrent het levenseinde. Zelf noemt ze het een voorlichtingsboek. 

“Het is opgedeeld in een intro en twintig inhoudelijke thema’s, zoals het levenstestament, de wilsverklaring en niet-reanimeren-verklaring, het doneren van organen en het lichaam ter beschikking stellen voor de wetenschap”, somt ze op. “Ik merk in mijn omgeving dat het thema’s zijn waar mensen niet goed over hebben nagedacht of die ze niet goed hebben geregeld.”