Een hoge prijs voor eeuwige roem

Toen Bauke als wereldkampioen uit Chili terugkeerde, organiseerde de NBB een huldiging op Schiphol. Bauke was beducht om Wiebe te ontmoeten, maar ook nieuwsgierig. Natuurlijk ontbrak Wiebe niet. “Hij feliciteerde mij, zei Bauke, en drukte zich tegen mij aan. Dat vond ik lekker.”

Het kan verkeren
Twee getalenteerde bridgevrienden maakten onverwachts naam op een wereldkampioenschap. Daarna scheidden hun wegen zich. Waar de één in de vergetelheid raakte, groeide de ander uit tot een wereldtopper. Bauke: “Als ik mijn film terugzie, denk ik: geluk. En toeval. Het scheelde weinig of ik was allang met bridgen gestopt.” De Nederlandse bridgewereld mag Wiebe dankbaar zijn. Aan hem is het te danken dat Bauke niet stopte. En Bauke, die in Genève nog opkeek tegen zijn bridgehelden, heeft nu zelf een heldenstatus verworven.

Geraadpleegd:
Gerard Westerloo, Bridger Bauke Muller kan zijn kaarten liefkozen, Vrij Nederland, 9 oktober 1993
Max Rebattu, The Dutch Lead, Daily Bulletin, World Bridge Championships, Genève, 6 september 1990
Jan Jansma, Mooie Spellen uit Genève, Bridge, november 1990
Dick Meulenbroek, Bridge, Nieuwsblad van het Noorden,9 juni 1989
Dick Meulenbroek, Bridge, Nieuwsblad van het Noorden, 9 november 1990

Wiebe kwam uit met ♦2, voor de heer van zuid, die ♦B vervolgde, in oost genomen met het aas. ♥V werd voorgespeeld, zuid klein, west klein, voor de ♥H van noord. Noord speelde weer ruiten, getroefd door zuid. Met open kaarten is te zien dat zuid nu een kleine klaveren moet spelen, voor de heer van noord, die dan klaveren kan terugspelen voor het aas, waarna zuid klaveren kan spelen om ♥B te laten promoveren. Maar zuid speelde ♣A. Wiebe bedacht dat zuid waarschijnlijk ♣V had; anders zou het spelen van een kleine klaveren meer voor de hand liggen. Wiebe gooide ♣H(!) onder het aas van zuid, en kreeg - na ♣V en een klaveren - toch troefpromotie. Eén down.

Grenzeloos ambitieus
Bauke: “Na Genève wist ik het zeker: dit wil ik blijven meemaken! Daar wil ik alles voor opofferen. Mijn ambitie was niet meer te stuiten.” Muller-De Jong hadden naam gemaakt door de finale in Genève te halen, maar toch bleef het vinden van een nevenpaar lastig. Uiteindelijk mochten ze eerste divisie spelen met Paul Jansen en Wubbo de Boer als nevenpaar. Ze hadden maar één doel: ze moesten en zouden naar de Meesterklasse promoveren, het bridgewalhalla. Ze misten de promotie op één punt. Bauke: “Dat was voor mij het einde van de wereld. Ik had zulke hoge verwachtingen. Ik kwam als het ware in tijdnood.” Bauke gaf Wiebe de schuld: “Ik vond dat hij weer in zijn oude fouten verviel, in zijn ongeremde fantasie. Ik vond dat hij er niet alles aan deed om een absolute topspeler te worden. Ik wilde wél alles in het spel gooien. Met hem, begon ik te denken, lukt het nooit.” Wiebe is het daar achteraf wel mee eens: “Die gemiste promotie was inderdaad een drama en te wijten aan wat Bauke zo sympathiek omschreef als: ‘Hij maakt fouten, maar dan zo creatief’. Natuurlijk zag ik mijn eigen tekortkoming: het onder spanning bevriezen en stapelgek worden.”

Jij, juist jij
Bauke: “Ineens wist ik het zeker. Als ik de echte top wil halen, móét ik met Wiebe breken.” Bauke kon het niet opbrengen Wiebe het in zijn gezicht te zeggen: “Ik durfde het niet tegen hem te zeggen. Ik kwam thuis. Ik heb rondgelopen. En toen heb ik hem gebeld. Twaalf uur ’s nachts. Hij was stomverbaasd, volkomen uit het lood geslagen. Ik moest me verklaren en verklaren en verklaren. Voor hem was ik de enige met wie hij kon spelen. Voor hem was het een ramp. Jij, zei hij, Juist jij. Juist jij. Het was moeilijk te vertellen, het was nog moeilijker erbij te blijven.” Het deed pijn: “Technisch was het misschien verantwoord. Maar menselijk? Tegenover iemand met wie je zoveel hebt meegemaakt?”

Juiste keuze
Twee jaar later werd Bauke wereldkampioen. Hij had z’n ultieme doel bereikt, maar - denkend aan Wiebe - voelde zich schuldig: “Wat zal Wiebe ervan vinden? Hij moet zich door mij verraden voelen. Ik heb met hem gebroken. Hij niet met mij. Ik heb hem iets afgenomen.” Uiteraard baalde Wiebe als een stekker. Maar het besef groeide met de tijd: “Natuurlijk heb ik soms rancune gevoeld als Bauke weer eens geweldige resultaten haalde. Maar ik heb me al redelijk snel gerealiseerd dat ik het daar nooit gered had. Niet omdat ik niet goed genoeg kan bridgen, maar omdat ik niet koelbloedig blijf. En die koelbloedigheid is vereist als je een écht goede speler wilt worden. Ik zag een interview met Arnon Grunberg die sprak over Huizinga’s Spelende Mens. Het ging over het verschil tussen spelen en het spel. In de bridgewereld is alles gericht op winnen. De schoonheid van het spel bestaat, maar is ondergeschikt en ik wilde me lang niet altijd aan die norm conformeren. Combineer dat met een uitgesproken mening en je zou kunnen zeggen dat het een wonder is dat we überhaupt nog een nevenpaar konden vinden.”

Lekker gevoel

Oost gever | Noord-zuid kwetsbaar

West moest zijn harten vasthouden, en dus ♣9 afgooien. Op tafel verdween ♥9. Hierna moest oost ♠V bewaren, en speelde hij dus ♣7 bij. ♣10 betekende een dure overslag en een gedeelde top. Een dubbele dwang in een WK-finale! Wiebe was een complete bridger: een creatief bieder, een verfijnd afspeler én de kunst van het tegenspelen machtig:

Wiebe verkocht de zuidhand als een 12-14SA, en Bauke vroeg de hele hand op. Hij hoorde een zeskaart ruiten, een driekaart schoppen en twee doubletons en drie controles, waarbij een aas voor twee telt en een heer voor één. Bauke wist genoeg en legde aan in 6SA. Wiebe: “Wat boden we dat mooi, hè? Als ik vier controles had gehad, zou Bauke zelfs nog om een vrouw hebben kunnen vragen. Gek genoeg zitten dat soort rijtjes voor eeuwig in je brein verankerd, maar andere dan weer helemaal niet.”

West kwam uit met ♥2, via de boer voor de heer. Op de nagespeelde ♥8 speelde west een kleintje bij om de hartenpositie niet duidelijk te maken. Nu speelde Wiebe ♠A H (Vienna coup voor de kenners), ♥A (♣4 weg) en zesmaal ruiten. Op de zesde ruiten kwam zowel west als oost in dwang:

De wereldkampioenen op Schiphol. Vlnr Bauke Muller, Berry Westra,
Enri Leufkens, Wubbo de Boer, Piet Jansen en Jan Westerhof.

Wiebe de Jong in 1990

Bauke Muller in 1990

Eerzucht en vriendschap

Na het behalen van de wereldtitel in1993 gaf Bauke Muller een openhartig en haast ontroerend interview in Vrij Nederland. Aan journalist Gerard van Westerloo biechtte hij op dat hij een hoge prijs had betaald voor het hoogst haalbare. Hij had afscheid moeten nemen van zijn boezemvriend Wiebe de Jong. In dit stuk zijn de citaten van Bauke afkomstig uit dit interview, terwijl Wiebe anno 2025 terugblikt.

Na tweemaal pas moest Wiebe een openingsbod verzinnen. Hij opende 3♣! Zuid mocht vervolgens 4♠ spelen, waartegen Bauke nietsvermoedend met ♣V uitkwam. Tot ieders verbazing troefde Wiebe en hij had zich onsterfelijk kunnen maken als hij nu een kleine ruiten had gespeeld om een tweede introever te krijgen. Helaas speelde hij een kleine harten na. Hij taxeerde zuid op ♠A en beredeneerde dat west dan maar ♥A moest hebben. Wiebe geniet na: “Erik Kirchhoff zat naast me te kibitzen. En dan het pandemonium na het spel: Kirchhoff lag op de grond van het lachen, de tegenstanders barstten uit hun voegen van verontwaardiging, in de verte kwamen allerlei arbiters al aangesneld. En Bauke en ik hadden het vol ingehouden pret even over die lullige ♦B.”

Bauke: “We speelden ontzettend goed. We bereikten de finale. Wiebe speelde fabuleus.”

West gever | Noord-zuid kwetsbaar

Wiebe haalde in Genève het Daily Bulletin:

Een fraai staaltje afspel van Wiebe in de parenfinale:

Niet zomaar vrienden
In 1993 werd Bauke voor het eerst wereldkampioen. Zijn partner was Wubbo de Boer, maar aan de bridgetafel dacht hij nog met regelmaat aan zijn ‘oude maatje’ De Jong: “Als we goed speelden, dacht ik aan hem. Dan dacht ik: daar had jij kunnen zitten, Wiebe. Daar had jij kunnen zitten.”
“Toen ik Wiebe ontmoette was dat niet leuk, maar ongelofelijk leuk. Hij heeft onwaarschijnlijk veel fantasie. Hij maakt fouten, maar dan zo creatief. En wat hij na een spel uitkraamt. Van de slechte spellen maakt hij nog een mooi verhaal. Gigantisch zo veel als ik met die jongen over bridge heb gesproken. We waren niet zomaar vrienden; we hadden als het ware een relatie.

Bijna gestopt
Op z’n 24ste was Bauke bijna gestopt met bridgen: “Ik kreeg het idee dat ik het beste al had bereikt. Bridgen was niet meer alles voor me. Ik dacht erover op te houden. Toen vroeg Wiebe of ik met hem een paar wilde vormen. Ik dacht: ha, daar kan iets uit rollen! Maar op de club lag Wiebe niet goed. Fantasie vonden ze niet zo leuk en zeker te veel fantasie niet. We hadden moeite een nevenpaar te vinden en mochten niet landelijk spelen.” Na drie jaar hield Bauke het voor gezien: “Ik werd vader, kreeg een baan. Eerlijk gezegd, het bridgen zei me niet zo veel meer. Driekwart jaar heb ik niet gespeeld.” Dat zat Bauke niet lekker. Hij wilde nog één poging wagen de landelijke top te halen: “Ik wilde mezelf niet het verwijt maken dat ik mijn kans niet had gegrepen.” Die kans kwam en Bauke en Wiebe grepen hem. Bondscoach Roald Ramer wilde voor de selectie voor het WK 1990 in Genève niet alleen voor de gevestigde namen gaan. Na een play-off met zestien paren werden Bauke en Wiebe met Rob van Wel en Jan Jansma afgevaardigd.

Hier wil ik alles voor opofferen
Voor Bauke ging een wereld open: “Genève was zo fantastisch. Alle grote namen liepen daar rond. Mijn helden. Benito Garozzo, Bobby Wolff, Gabriel Chagas en Zia. Die mannen leven in grote stijl; financieel zijn ze goed bij de pinken.”