Sportjaar zonder podium

Sobere ceremonie bij het olympisch vuur

Het ontsteken van het olympisch vuur in Olympia is normaal gesproken een enorme gebeurtenis, maar vanwege corona was er vorig jaar een sober programma. Net als in 1948, want toen wilde iedereen zo snel mogelijk weg uit het levensgevaarlijke Griekenland.

De Japanners hadden zich heel wat anders voorgesteld dan de zeer sobere ceremonie in Olympia op 12 maart 2020. Wat de grote vooraankondiging van de Olympische Spelen moest worden, werd vanwege corona een kleine bijeenkomst met maar weinig aanwezigen. Kort na de aankomst van de olympische fakkel in Japan werden de Olympische Spelen zelfs helemaal uitgesteld en daarmee ook de fakkelloop. Het vuur is ondertussen wel blijven branden.

Burgeroorlog
Het was niet de eerste keer dat er een karige ceremonie in Olympia werd gehouden, want hetzelfde was het geval in 1948, in aanloop naar de Olympische Spelen in Londen. Op dat moment werd Griekenland verscheurd door een vreselijke burgeroorlog tussen regeringstroepen en communistische guerrilla’s, waardoor het zeer gevaarlijk was in dat land. 

Extra complicerend was dat de Britse regering in deze oorlog de kant had gekozen van de Griekse overheid – en dus tégen de communisten. Guerrillaleider Markos gaf daarop het bevel om de het ontsteken van het vuur en de daaropvolgende fakkeltocht met geweld te verstoren – zowel om Athene als om Londen te treffen. Elk verstandig mens zou onder deze omstandigheden wegblijven uit Olympia, maar niet de olympische beweging van 1948. Vanwege het internationale prestige moest het ontsteken van het olympisch vuur gewoon doorgaan, ten koste van alles. 

Dat het echt levensgevaarlijk was, bleek tijdens een gewapende aanval van de guerrilla’s in de nabijheid van Olympia op een groep internationale journalisten, die onderweg was naar de ceremonie. Daar was ook een Nederlander bij van dagblad De Tijd. ‘Daar zaten wij, genodigden tot het vredesfeest, wat verlegen bij elkaar. ’n Nerveuze journalist telde haastig de kogelgaten die op een rijtje in de muur zaten.’ Bij deze gevechten kwam in ieder geval één Griekse soldaat om het leven. Waarschijnlijk vielen er onder de communisten ook de nodige slachtoffers, want de regeringstroepen schoten met zeer zwaar geschut terug. 

Huiveren
Het was dus niet echt gezellig in Olympia, met ook nog gevechtsvliegtuigen en zwaarbewapende militairen tijdens de ceremonie. Soldaat Konstantinos Dimitrelis kreeg de eerste fakkel overhandigd, waarvoor hij speciaal zijn gevechtsoutfit kortstondig verruilde voor sportkledij – pure propaganda. ‘Wij huiverden bij zijn aanblik,’ vatte De Tijd deze paradoxale situatie treffend samen. De nepatleet liep enkele meters met de fakkel, waarna die in een Brits oorlogsvliegtuig werd geladen om zo snel mogelijk Griekenland te verlaten.

De mooiste propagandastunt met het olympisch vuur van 1948 was in de officiële film van deze Olympische Spelen, waarin twee atleten op een Grieks strand elkaar de olympische fakkel overhandigen. De suggestie wordt gewekt dat het vuur zojuist was ontstoken in Olympia, maar wie de plaatselijke situatie kent, weet wel beter. Het eerste strand in de omgeving van de plaats van deze ceremonie ligt namelijk ruim dertig kilometer verderop. En in 1948 was echt niemand zo gek om dat stuk lopend af te leggen, want anders zou die persoon minstens negen keer zijn beschoten door guerilla’s. Het was allemaal in scène gezet, pure propaganda.