Sportjaar zonder podium

Willem II en de zwarte pokken

Heel Tilburg ging in 1951 in quarantaine, afgesloten van de buitenwereld. Vanwege een epidemie van de zwarte pokken speelde de plaatselijke voetbalclub Willem II zeer bijzondere wedstrijden. 

In de lente van 1951 bracht ‘een dierenhandelaar uit Afrika het pokkenvirus mee naar Tilburg’, zo schreef De Waarheid. Veel Nederlanders waren hiertegen ingeënt, maar lang niet iedereen. Bovendien waren veel inentingen verlopen. Zodra bekend werd dat het virus actief was, werd de stad daarom van de buitenwereld afgesloten. Treinen en bussen mochten er niet meer stoppen, mensen met pokken werden geïsoleerd en de hele stad werd massaal en in hoog tempo ingeënt.

De isolatie, die op 30 april begon, had direct effect op het lokale voetbal. Net de dag ervoor was Willem II afdelingskampioen geworden van de Eerste Klasse D, waarmee het zich had geplaatst voor de kampioenscompetitie tegen de vier andere afdelingskampioenen: DWS, Blauw-Wit, PSV en Heerenveen. Volgens de regels van toen maakten zij onderling uit wie de landstitel zou winnen, een soort van play-offs. 

Door het pokkenvirus kwam die strijd om de landstitel voor de Tricolores alleen met horten en stoten op gang. De eerste wedstrijd thuis tegen Heerenveen werd tot nader order uitgesteld. “Dat was nota bene ook de eerste wedstrijd, die werd afgelast vanwege de coronacrisis”, merkte Roger Rossmeisl cynisch op aan het begin van de eerste golf, als kenner van de geschiedenis van Willem II. “Willem II-Heerenveen en een virus zijn blijkbaar geen goede combinatie.”

Pokkenbriefje
Het Tilburgse voetbal liet het hoofd niet hangen. Het organiseerde gewoon zelf wedstrijden, zoals Nieuwsblad van het Zuiden op 12 mei schreef: ‘Voetbal voor en door Tilburgers. Dat kan ook interessant worden.’ Zolang iedereen maar binnen de stadsgrenzen bleef, was dat geen probleem. 

Het begon met Sarto – RKTVV, de kampioen van de derde klas tegen een sterke tweedeklasser. Een paar dagen later speelde Willem II tegen de lokale Noad-Longacombinatie. Veel publiek kwam er alleen niet op de wedstrijd af. ‘Het weer werkte ook niet mee. En de kilte, die vele voetballiefhebbers deed thuis blijven, heeft ook wel een beetje zijn stempel gedrukt op de wedstrijd.’ Willem II won deze wedstrijd met 1-0.

Eind mei mocht de club dan eindelijk alsnog meedoen aan de kampioenscompetitie, thuis tegen PSV, dat er inmiddels al drie wedstrijden op had zitten. Er waren wel scherpe voorwaarden verbonden door de KNVB en het ministerie van Volksgezondheid. Rossmeisl: “Alleen Tilburgse supporters waren welkom. Zij moesten bij binnenkomst in het stadion een zogenoemd pokkenbriefje vertonen, het bewijs van inenting tegen het pokkenvirus. Verder diende de selectie van PSV in Tilburg rechtstreeks vanuit de bus het veld te betreden en onmiddellijk na de wedstrijd weer in te stappen voor de terugreis. De spelers moesten thuis maar douchen.” Het werd 2-2.

De uitwedstrijden van Willem II werden gespeeld zonder Tilburgse supporters. Bovendien moest de club zich verplaatsen in een bus met maximaal dertig personen. Desondanks eindigden de Tricolores met negen punten op derde plek, achter DWS en landskampioen PSV. Onder normale omstandigheden, zo vermoedt Rossmeisl althans, was Willem II misschien wel landskampioen geworden. Een jaar later gebeurde dat alsnog. 

De pokkenepidemie in Tilburg eiste uiteindelijk twee dodelijke slachtoffers.