Sportjaar zonder podium

Condooms in het Olympisch Dorp

Het is een gewoonte geworden dat er condooms worden verspreid in het Olympisch Dorp. Op deze manier hoopte de olympische beweging een antwoord te vinden op de hiv-pandemie.

Vanwege corona is het complete programma van de Olympische Spelen op de kop gezet, óók de opzet van het Olympisch Dorp. Zoveel mensen bij elkaar is inmiddels levensgevaarlijk geworden. Het is niet voor de eerste keer dat een pandemie voor grote problemen zorgt voor het onderkomen van olympiërs. 

Condoomgevechten
De seksuele revolutie van eind jaren zestig bereikte ook de Olympische Spelen. In 1969 werd er daarom voor de eerste keer voorgesteld om condooms te verstrekken in het Olympisch Dorp, tijdens de Spelen van 1972 in München. Bezorgde artsen wilden heel graag deze maatregel nemen, maar het zeer katholieke stadsbestuur reageerde slechts met afgrijzen. De primeur van gratis condooms in het Olympisch Dorp werd daarom nog even uitgesteld. 

Tijdens de volgende editie van de Spelen, die van 1976 in Montreal, bleek het wél mogelijk om de sporters te voorzien van voorbehoedsmiddelen. Er moest nog wel voor worden betaald. Nadat dit nieuws officieel bekend werd gemaakt, reageerde elke krant ter wereld met de grap dat sport verbroedert. En dat was nog het geval ook, want de sporters vulden de condooms met water, waarna ze die vanaf de twaalfde verdieping naar hun collega’s gooiden. 

Aids
In 1980 en 1984 werden er geen voorbehoedsmiddelen uitgedeeld, maar na de uitbraak van de aidsepidemie begin jaren tachtig werd de situatie volkomen anders. De olympische beweging werd gedwongen om haar aarzelende houding over seksuele voorlichting en preventie radicaal te wijzigen – al helemaal als er mensen vanuit de hele wereld zich langdurig op één plek verzamelen om daarna weer naar huis te gaan. In onze tijd noemen we zoiets een superverspreider.

Op de Winterspelen van 1988 in Calgary werden daarom voor de eerste keer gratis condooms verstrekt in het Olympisch Dorp. “We zullen ze niet uitdelen”, zei Annete Heasman als hoofd van de medische dienst, “maar als de atleten er behoefte aan hebben, kunnen ze de pakketjes zonder betaling krijgen. In de ogen van de autoriteiten past deze service uitstekend in de preventie-campagne tegen aids.”

De tijden veranderen nu eenmaal, benadrukte Bob Niven, de burgemeester van het Olympisch Dorp. “We leven niet meer in een Victoriaans tijdperk. Het leven in het dorp verschilt niet met dat van daarbuiten.” Niet alleen in het Olympisch Dorp zelf waarschuwde Calgary overigens voor de gevaren van aids, want door de hele stad hingen posters en advertenties.

Sindsdien is het normaal dat tijdens de Olympische Spelen gratis condooms worden verstrekt – inclusief de lacherige berichten in alle kranten ter wereld als dit vlak voor de volgende openingsceremonie opnieuw wordt bevestigd. Het IOC besteedt er structureel aandacht aan: ‘De campagnes rond hiv en aids lopen ook tijdens de Olympische Spelen zelf in het Olympisch Dorp, in samenwerking met de organisatiecomités.’ 

Alleen tijdens de Winterspelen van 2006 in Turijn 2006 werden er geen mededelingen gedaan over condooms vanwege de aanwezigheid van de paus in Vaticaanstad, die religieuze voorschriften belangrijker vond dan de volksgezondheid. Tijden veranderen, behalve bij de Katholieke Kerk.